โรคเบาหวาน คืออะไร มีอาการอย่างไร รักษาวิธีไหนได้บ้าง?

Butterfly Organic

สารบัญบทความ

โรคเบาหวาน คือภาวะสุขภาพที่เกิดจากความผิดปกติของการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ส่งผลให้ระดับน้ำตาลสูงเกินกว่าปกติอย่างต่อเนื่อง หลายคนอาจสงสัยว่าโรคนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร และสัญญาณเตือนมีอะไรบ้าง การทำความเข้าใจ โรคเบาหวาน อาการ สาเหตุ วิธีป้องกัน จะช่วยให้สามารถดูแลและรักษาได้อย่างถูกวิธี บทความนี้ Butterfly Organic ได้รวบรวมข้อมูลที่สำคัญ ครอบคลุมทั้งด้านการแพทย์และการดูแลตนเอง เพื่อให้ผู้อ่านสามารถนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน ลดความเสี่ยงและจัดการโรคเบาหวานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

โรคเบาหวาน คืออะไร?

โรคเบาหวาน คือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติอย่างต่อเนื่อง สาเหตุเกิดจากความผิดปกติในการทำงานของฮอร์โมนอินซูลิน ไม่ว่าจะเป็นการที่ตับอ่อนผลิตอินซูลินได้น้อย หรือร่างกายเกิดภาวะดื้อต่ออินซูลิน ทำให้ไม่สามารถนำน้ำตาลในกระแสเลือดไปใช้ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ส่งผลให้มีน้ำตาลสะสมอยู่ในเลือดเป็นเวลานาน หากปล่อยไว้โดยไม่ดูแลรักษา อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทั้งในหลอดเลือดขนาดเล็กและขนาดใหญ่

โรคเบาหวาน มีสาเหตุเกิดจากปัจจัยอะไรได้บ้าง?

โรคเบาหวานเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ทั้งปัจจัยภายในร่างกายและพฤติกรรมการใช้ชีวิต ซึ่งบางปัจจัยสามารถปรับเปลี่ยนเพื่อลดความเสี่ยงได้

กรรมพันธุ์ — หากพ่อ แม่ หรือพี่น้องสายตรงเป็นโรคเบาหวาน ความเสี่ยงของการเกิดโรคในบุคคลนั้นจะสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
อายุที่มากขึ้น — โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป จะมีโอกาสเกิดภาวะดื้อต่ออินซูลินมากขึ้น
ภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนลงพุง — รอบเอวเกินมาตรฐาน (ผู้ชาย > 90 ซม., ผู้หญิง > 80 ซม.) หรือค่าดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์ ล้วนเพิ่มความเสี่ยง
พฤติกรรมการใช้ชีวิต — การไม่ออกกำลังกาย การนั่งทำงานหรืออยู่เฉย ๆ เป็นเวลานาน และการบริโภคอาหารที่มีน้ำตาลสูง เป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดอาการเบาหวาน
โรคร่วมและภาวะทางสุขภาพ — ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดผิดปกติ กลุ่มอาการถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS) และโรคหัวใจ ล้วนสัมพันธ์กับการเกิดเบาหวาน
ประวัติการตั้งครรภ์ — ผู้หญิงที่เคยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์หรือเคยคลอดบุตรที่มีน้ำหนักมากกว่า 4 กิโลกรัม มีโอกาสเสี่ยงมากขึ้น
การใช้ยาบางชนิด — เช่น ยาที่มีส่วนประกอบของสเตียรอยด์ ซึ่งอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มขึ้น

ชนิดของโรคเบาหวาน มีอะไรบ้าง?

โรคเบาหวาน แบ่งออกเป็นหลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดมีสาเหตุและลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกัน การทำความเข้าใจชนิดของโรคจะช่วยให้ผู้ป่วยและบุคคลทั่วไปสามารถเลือกแนวทางการดูแลสุขภาพได้อย่างเหมาะสม และลดโอกาสเกิดเบาหวานอาการที่รุนแรงในอนาคต

โรคเบาหวานชนิดที่ 1 — เกิดจากภูมิคุ้มกันร่างกายทำลายเซลล์ตับอ่อนที่สร้างอินซูลิน ทำให้เกิดภาวะขาดอินซูลินอย่างสมบูรณ์ พบมากในเด็กและวัยรุ่น ต้องรักษาด้วยการฉีดอินซูลินตลอดชีวิต
โรคเบาหวานชนิดที่ 2 — เป็นชนิดที่พบบ่อยที่สุด เกิดจากภาวะดื้อต่ออินซูลินร่วมกับการผลิตอินซูลินลดลง ปัจจัยเสี่ยงหลักได้แก่ กรรมพันธุ์ น้ำหนักเกิน และพฤติกรรมการใช้ชีวิต
โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ — เกิดขึ้นระหว่างตั้งครรภ์และมักหายไปหลังคลอด แต่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดเบาหวานชนิดที่ 2 ในอนาคต
โรคเบาหวานที่มีสาเหตุจำเพาะ — เช่น เกิดจากโรคของตับอ่อน ภาวะฮอร์โมนผิดปกติ หรือการใช้ยาบางชนิด

โรคเบาหวาน มีอาการอย่างไร?

อาการโรคเบาหวาน อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล บางคนอาจไม่มีอาการชัดเจนในระยะแรก การรู้จักสัญญาณเตือนสำคัญจะช่วยให้ตรวจพบและรักษาได้เร็วขึ้น ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน

กระหายน้ำและปัสสาวะบ่อย — โดยเฉพาะช่วงกลางคืนมากกว่า 3 ครั้ง เป็นสัญญาณบ่งชี้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง
หิวบ่อยและน้ำหนักลด — ร่างกายไม่สามารถใช้น้ำตาลเป็นพลังงานได้เต็มที่ จึงเผาผลาญไขมันและกล้ามเนื้อแทน
อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย — เนื่องจากเซลล์ขาดพลังงานจากน้ำตาล
สายตาพร่ามัว — น้ำตาลสูงส่งผลต่อการทำงานของเลนส์ตา
แผลหายช้าและติดเชื้อง่าย — โดยเฉพาะแผลที่เท้าหรือผิวหนัง
ชาหรือแสบร้อนปลายมือปลายเท้า — สัญญาณของเส้นประสาทถูกทำลายจากระดับน้ำตาลสูงเรื้อรัง
ติดเชื้อราบ่อย — เช่น บริเวณช่องปาก ผิวหนัง หรืออวัยวะเพศ

โรคเบาหวาน วิธีการรักษาอย่างไร?

การรักษาโรคเบาหวาน จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างแพทย์ ผู้ป่วย และครอบครัว เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย ลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน และรักษาคุณภาพชีวิตให้อยู่ในระดับดี การดูแลรักษาประกอบด้วยหลายวิธีที่สามารถทำร่วมกันได้

การควบคุมอาหาร

การควบคุมอาหารเป็นหัวใจสำคัญของการจัดการโรคเบาหวาน การเลือกบริโภคอาหารที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ เพิ่มปริมาณผักใบเขียว ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนคุณภาพดี เช่น เนื้อปลา ไข่ขาว และนมพร่องมันเนย จะช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดคงที่ การหลีกเลี่ยงอาหารหวานจัด เครื่องดื่มน้ำตาลสูง และอาหารทอดมันมาก จะช่วยป้องกันการเกิดอาการเบาหวานสูงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อ่านบทความ >> นมสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน เลือกอย่างไรดี?

การออกกำลังกาย

การออกกำลังกายช่วยเพิ่มความไวของร่างกายต่ออินซูลิน ทำให้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีขึ้น ผู้ป่วยควรออกกำลังกายแบบแอโรบิก เช่น เดินเร็ว ปั่นจักรยาน หรือว่ายน้ำ อย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ ร่วมกับการออกกำลังกายแบบเสริมสร้างกล้ามเนื้อ 2–3 ครั้งต่อสัปดาห์ เพื่อเพิ่มการเผาผลาญพลังงานและลดไขมันส่วนเกิน ซึ่งเป็นหนึ่งในแนวทางของการป้องกันโรคเบาหวาน

การใช้ยา

การใช้ยาลดน้ำตาลในเลือดจะพิจารณาตามชนิดและความรุนแรงของโรค ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 จำเป็นต้องใช้อินซูลิน ส่วนในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 แพทย์อาจเริ่มด้วยยารับประทานและปรับเปลี่ยนตามความจำเป็น การใช้ยาต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ และควรติดตามผลการรักษาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อควบคุมอาการของโรคเบาหวานให้คงที่

ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน

เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูงต่อเนื่องเป็นเวลานาน จะส่งผลเสียต่อหลอดเลือดทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ รวมถึงระบบประสาทและอวัยวะสำคัญของร่างกาย การเข้าใจภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของการป้องกันโรคเบาหวาน เพื่อช่วยลดโอกาสเกิดปัญหาสุขภาพรุนแรงในอนาคต

ภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลันของโรคเบาหวาน

ภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลันเกิดขึ้นเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) — เกิดเมื่อระดับน้ำตาลต่ำกว่า 70 มก./ดล. ผู้ป่วยอาจมีอาการหน้ามืด เหงื่อออก ใจสั่น หรือหมดสติ ต้องแก้ไขโดยรับประทานคาร์โบไฮเดรตเร็ว เช่น น้ำหวาน หรือผลไม้รสหวานทันที
ภาวะคีโตเอซิโดซิส (Diabetic Ketoacidosis) — พบได้บ่อยในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 ระดับน้ำตาลสูงร่วมกับการสร้างกรดคีโตน อาการได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน หายใจลึกและเร็ว มีกลิ่นลมหายใจคล้ายผลไม้
ภาวะไฮเปอร์ออสโมลาร์ (Hyperosmolar Hyperglycemic State) — มักพบในผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 น้ำตาลสูงมากกว่า 600 มก./ดล. อาจทำให้ซึม สับสน หรือหมดสติ

ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังของโรคเบาหวาน

ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังมักเกิดจากการที่ระดับน้ำตาลสูงเป็นเวลานาน ส่งผลเสียต่ออวัยวะสำคัญหลายระบบ

ตา — ภาวะเบาหวานขึ้นตา ทำให้เส้นเลือดจอประสาทตาเสียหาย เสี่ยงต่อการตาบอด
ไต — ภาวะเบาหวานลงไต ทำให้ไตเสื่อมจนถึงขั้นไตวายเรื้อรัง ต้องฟอกไต
เส้นประสาท — ทำให้เกิดอาการชาหรือแสบร้อนปลายมือปลายเท้า เจ็บแปลบคล้ายเข็มทิ่ม
หลอดเลือดหัวใจ — เสี่ยงต่อภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด และหัวใจล้มเหลว
หลอดเลือดสมอง — เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมองตีบหรือแตก อาจเกิดอัมพฤกษ์ อัมพาต
หลอดเลือดส่วนปลาย — ทำให้การไหลเวียนเลือดที่ขาและเท้าลดลง เสี่ยงต่อแผลเรื้อรังและการตัดอวัยวะ

คำแนะนำสำหรับผู้เป็นเบาหวาน

การดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอเป็นกุญแจสำคัญในการควบคุมอาการคนเป็นเบาหวานและลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน

รับประทานอาหารตรงเวลา เน้นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ และควบคุมปริมาณแป้งและน้ำตาล
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เลือกกิจกรรมที่เหมาะกับสภาพร่างกาย
ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดตามคำแนะนำของแพทย์
รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
งดสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
ตรวจสุขภาพตา ฟัน ไต และเท้าเป็นประจำ
ใส่รองเท้าที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการเกิดแผลที่เท้า
พักผ่อนให้เพียงพอและลดความเครียด

อ่านบทความ >> กรีกโยเกิร์ต ไม่มีน้ำตาล กับเมนู 3 สไตล์

สรุป โรคเบาหวาน ภัยเงียบที่ต้องรีบรักษา!

โรคเบาหวาน เป็นโรคเรื้อรังที่สามารถควบคุมได้หากตรวจพบเร็วและปฏิบัติตามคำแนะนำทางการแพทย์อย่างเคร่งครัด การเลือกวิถีชีวิตที่ดี เช่น การควบคุมอาหารและการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยลดความเสี่ยงและป้องกันภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้ สำหรับผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพในระยะยาว การเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ เช่น นมและโยเกิร์ตออร์แกนิกจาก Butterfly Organic ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีเพื่อสนับสนุนการควบคุมอาหารและดูแลสุขภาพโดยรวม เริ่มต้นวันนี้เพื่อป้องกันและจัดการกับโรคเบาหวานอย่างมีประสิทธิภาพ